Het eerste verhaal

De inrichting van het Thuis is nog steeds niet voltooid, de winkel kan nu pas helemaal afgebroken worden, maar toch ga ik beginnen. En verdomd ik heb er zin in. Het eerste verhaal van het Thuis.

Dat eerste verhaal heeft een tijdlimiet. In september 2019 moet het klaar zijn. Dan vieren we dat Limburg 75 jaar eerder werd bevrijd. Ik vind het wel prettig die druk, want nu moet het, nu moet ik en dat helpt enorm tegen uitstelgedrag. Het idee dat er mensen op wachten, dat er een boek van komt en dat diezelfde mensen daar veel van verwachten is enigszins beangstigend, maar geeft ook wel een bijzonder gevoel. Misschien dat sporters zich zo voelen voordat ze moeten gaan presteren.

Door het verschijnen van  'Oorlogsgeheimen' van Jacques Vriens, ontdekte ik dat de generatie van mijn ouders de leeftijd had van de kinderen in dat boek. Daar had ik nooit bij stilgestaan. Veel mensen van mijn moeders leeftijd wilden het boek lezen en herkenden zich erin.

Mijn moeder werd tien eind 1945, mijn vader werd een paar dagen na de bevrijding van Nederland dertien. Hem kan ik niks meer vragen, maar een beeld bewaar ik. Dat van een kleine jongen met keurig gekamde haartjes, die boven aan de keldertrap met zijn autootjes zat te spelen. Klaar om elk moment naar beneden te rennen, om zich te verstoppen voor de bommen. 'We waren eigenlijk altijd bang,' zei mijn moeder toen ik haar onlangs vroeg naar haar herinneringen.

Op 12 september 1944 waren er ook kinderen in Noorbeek, Mheer en Banholt. Een aantal van hen leeft nog. Ze zijn nu in de tachtig. Zij waren hier toen een meneer door de Duitsers werd doodgeschoten, ze waren hier toen een paar dagen later de Amerikaanse soldaten kwamen, en ze waren hier toen één van die soldaten net buiten het dorp sneuvelde. Wat zagen ze, wat dachten ze, wat wisten ze, wat deden ze, wat voelden ze? Hoe beleefden de kinderen van toen dat verhaal dat later in zoveel details werd vastgelegd? Het verhaal van de eerste dag van de bevrijding van Nederland.

Dat ga ik onderzoeken, samen met kinderen die nu die leeftijd hebben. Voor de Kerstvakantie was ik in groep acht van basisschool de Den in de hoop een stuk of zes kinderen te vinden die mee willen doen. Er meldden zich twaalf en nog een dertiende per mail uit een andere groep. Dat is teveel. Volgende week hoor ik op wie het lot is gevallen.